Νῦν πάντα πεπλήρωται φωτός, οὐρανός τε καὶ γῆ, καὶ τὰ καταχθόνια· ἑορταζέτω γοῦν πᾶσα κτίσις, τὴν Ἔγερσιν Χριστοῦ, ἐν ᾗ ἐστερέωται.
———
Τό χαρμόσυνο ἄγγελμα πού ἡ Ἐκκλησία κομίζει στόν κόσμο ἐν τῷ μέσῳ τῆς νυκτός δέν ἀποτελεῖ μόνο τόν θρῆνο καί τόν κοπετό τοῦ Ἄδη ἀλλά καί τήν πλήρωση τοῦ φωτός ἡ ὁποία κατακλύζει καί τόν οὐρανό καί τή γῆ καί τά καταχθόνια καί καλεῖ ὁλόκληρη τή φωτισμένη κτίση νά ἑορτάσει τήν ἔγερση τοῦ Χριστοῦ διά τῆς ὁποίας στερεώθηκε.
Τήν πασχάλια ἀτμόσφαιρα ἐξυψώνει ἀκόμη περισσότερο ἡ τελετή τοῦ ἁγίου Φωτός. Πρώτη μνεία τοῦ ἁγίου Φωτός μέ ἱστορικές μαρτυρίες ἔχουμε τό 870 μ.Χ., ἐνῶ λεπτομερής περιγραφή περί τῆς τελέσεως τοῦ ἁγίου Φωτός ἀπαντᾶται στόν Ρῶσο ἡγούμενο Δανιήλ, ὁ ὁποῖος ἐπισκέφτηκε τούς ἁγίους Τόπους ἐπί τῆς κυριαρχίας τῶν σταυροφόρων καί ἀναφέρει ὅτι ὁ Βασιλεύς τῶν Ἱεροσολύμων Βαλδουΐνος παραστέκονταν στήν τελετή βαθιά συγκινημένος καί σέ στάση ταπεινώσεως.
Στίς Ἀκολουθίες καί τά Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας ἀκούγονται ὑπέροχα τροπάρια, πού μᾶς μιλοῦν γιά τό φῶς τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Χριστός εἶναι τό φῶς τό ἀληθινό «τό φωτίζον καί ἁγιάζον πάντα ἄνθρωπο ἐρχόμενον εἰς τόν κόσμον» χαρίζοντάς του τήν ἀκτινοβολία τῆς θείας ζωῆς.
Ὅπως τό φῶς τοῦ ἡλίου εἶναι γιά τή φύση πηγή ζωῆς, ἔτσι καί τό φῶς τοῦ Χριστοῦ χαρίζει τήν ἀληθινή ζωή στόν ἄνθρωπο. Ἄλλωστε, ὁ Χριστός εἶπε: «Ἐγώ εἰμί τό φῶς τοῦ κόσμου∙ ὁ ἀκολουθῶν ἐμοί οὐ μή περιπατήσῃ ἐν τῇ σκοτίᾳ ἀλλ’ ἕξει τό φῶς τῆς ζωῆς.» (Ἰω. 8, 12).
Στήν προκειμένη περίπτωση καί ἐνῶ ὅλα τά ἀνωτέρω δίνουν ἐλπίδα καί δύναμη στόν ἄνθρωπο, δέν μποροῦν νά προσφέρουν τίποτε ἀπό μόνα τους ἄν πρωτίστως ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος δέν θελήσει νά ζητήσει καί νά βρεῖ τό φῶς τοῦ Χριστοῦ.
Ὅπως ἡ δημιουργία περιμένει τήν ἐπιλογή τοῦ ἀνθρώπου γιά νά βρεῖ τό δρόμο της, ἔτσι καί ὁ Χριστός, ὁ πατήσας τόν θάνατον, περιμένει τήν ἀπόφαση τοῦ ἄνθρώπου νά τόν πλησιάσει. Δυστυχῶς, «ὁ ἐπιρρεπής εἰς τήν φαντασίαν νοῦς εἶναι ἀκατάλληλος διά τήν θεολογίαν» καί κατ’ ἐπέκτασιν τήν ἐν Χριστῷ ζωῇ. Ἐκεῖνος πού θέλει νά «παρίσταται τῷ Θεῷ καθαρῷ νοΐ» πρέπει νά ἀπομακρύνεται ἀπό τήν «σφαῖραν τῆς φαντασίας» (Οἶδα ἄνθρωπον ἐν Χριστῷ, Βίος καί πολιτεία τοῦ Γέροντος Σωφρονίου). Γι’ αὐτό, οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἔχουν δίκιο ὅταν βεβαιώνουν πώς τά πράγματα ἔχουν τή βάση τῆς σύστασής τους σέ ἕνα σύστημα προϋπαρχόντων λόγων πού περιέχονται στό ὑπέρτατο πρόσωπο, τόν Λόγον τοῦ Θεοῦ.
Γεννᾶται ὅμως τό ἐρώτημα· ποιά εἶναι ἡ σχέση στήν ὁποία βρίσκεται ὁ ἄνθρώπινος λόγος, ὡς ἐνσυνείδητον ὑποκείμενον πρός τήν καθολική καί ἐνσυνείδητη λογικότητα τοῦ κόσμου; Ὑπάρχει ὁ πειρασμός νά θεωρηθεῖ ὁ ὑποκειμενικός λόγος ἤ ἡ ἀνθρώπινη συνείδηση ὡς τυχαῖος, πεπερασμένος καί σπάνια αὐτοφωτισμός τῆς ἀντικειμενικῆς καί καθολικῆς λογικότητας τοῦ κόσμου. Ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής λέγει: Ὁ Θεός θέλει νά εἶναι Αὐτός γιά τήν ψυχή, ὅτι εἶναι ἡ ψυχή γιά τό σῶμα. Ὁ δημιουργός θέλει νά φανερωθεῖ μέσα ἀπ’ ὅλα ἐπειδή βρίσκεται μέσα σέ ὅλα κατά τρόπο κατάλληλο γιά τήν ἀνθρωπότητα. Θέλει νά εἶναι τό πᾶν ἐν πᾶσι, περισυλλέγοντας τά πάντα καί δίδοντας στά πάντα τήν ὑπόστασή Του. «Καί γένηται τά πάντα ἐν πᾶσιν αὐτός ὁ Θεός, πάντα περιλαβών καί ἐνυποστήσας ἑαυτῷ» (P.G. 91, 1092. Βλ Φιλοσοφικά καί Θεολογικά Ερωτήματα, Αθήνα 1978 , σ.σ.198-9).
Ἰδοῦ, λοιπόν, γιατί μέσα στήν πνευματικότητα καί τή λατρεία τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας τό φῶς εἶναι τόσο δοξασμένο, ἡ δέ πηγή τοῦ φωτός ταυτίζεται μέ τό πρόσωπο τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος, ὁ ἅγιος Γρηγόριος Παλαμάς, τόνισαν τή σημασία τοῦ θείου φωτός στόν πνευματικό βίο. Ἡ πλήρωση λοιπόν τοῦ Φωτός τό ὁποῖο καταυγάζει τά πάντα συγκεφαλαιώνεται στόν ὕμνο τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ πού ἀναφέρεται στήν ἀρχή, «νῦν πάντα πεπλήρωται φωτός…».
Ὁ ὕμνος ὁμιλεῖ καί γιά ἑορτή. Πῶς πραγματοποιεῖται ἡ ἑορτή ὁλοκλήρου τῆς κτίσεως μέ τήν ἔγερση τοῦ Χριστοῦ; Ἐρώτημα καίριο, διαχρονικό καί ἐπίκαιρο. Ὁ Ἱερός Χρυσόστομος πανηγυρίζοντας τήν ἡμέρα τοῦ Πάσχα λέγει: Ἔφθασε ἡ ποθητή γιά μᾶς καί σωτήρια ἑορτή, ἡ ἀναστάσιμη ἡμέρα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἡ κατάργηση τοῦ θανάτου, ἡ ἧττα τοῦ Διαβόλου. Σήμερα οἱ ἄνθρωποι ἀναμείχθηκαν μέ τούς Ἀγγέλους καί αὐτοί πού ἔχουν σῶμα προσφέρουν τήν δοξολογία μαζί μέ τίς ἀσώματες δυνάμεις. Σήμερα ὁ Κύριός μας, ἀφοῦ ἕστησε τό τρόπαιο τῆς νίκης Του ἐναντίον τοῦ θανάτου, μᾶς χάρισε μέ τήν Ἀνάστασή Του τόν δρόμο γιά τήν σωτηρία. Ἄς χαιρώμαστε, λοιπόν, ὅλοι καί ἄς εὐφραινώμαστε. Ὁ δέ ἅγιος Συμεών ὁ νέος Θεολόγος μᾶς καλεῖ νά ἐξετάσουμε ποιό εἶναι τό μυστήριο τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Χριστός καί Θεός μας, σταυρώθηκε καί προσήλωσε πάνω στόν Σταυρό τήν ἁμαρτία τοῦ κόσμου, γεύθηκε τόν θάνατο καί κατέβηκε στά ἔγκατα τοῦ Ἅδη. Ὅπως, λοιπόν, ἀκριβῶς ἀνεβαίνοντας ἀπό τόν Ἅδη, ἑνώθηκε μέ τό ἄχραντο σῶμα Του, ἀπό τό ὁποῖο καθόλου δέν χωρίσθηκε ἡ Θεότητα, καί ἀμέσως ἀναστήθηκε ἀπό τούς νεκρούς, ἔτσι γίνεται καί σ’ ἐμᾶς, ὅταν βγαίνουμε ἀπό τόν κόσμο τῆς ἁμαρτίας καί εἰσερχόμαστε, μέ τήν μίμηση τῶν παθημάτων τοῦ Χριστοῦ, στό μνῆμα τῆς ταπεινώσεως καί τῆς μετανοίας. Ὁ Χριστός κατεβαίνοντας ἀπό τόν οὐρανό, εἰσέρχεται σάν σέ τάφο στό σῶμα μας καί ἀφοῦ ἑνωθεῖ μέ τίς ψυχές μας τίς ἀνασταίνει, ἄν καί εἶναι πράγματι νεκρές ἀπό τήν ἁμαρτία….. Ἡ Ἀνάσταση, λοιπόν, τοῦ Χριστοῦ, σημαίνει τήν δική μας ἀνάσταση. Ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ δέν εἶναι ἕνα γεγονός στό ὁποῖο ἁπλῶς πιστεύουμε θεωρητικῶς, ἀλλά τό ζοῦμε ἐμπειρικῶς.
Ἐπαληθεύεται καί δικαιολογεῖται ὁ ὑμνογράφος γιατί ἑορτάζουν τά πάντα στήν ἑορτή τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ.
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί καί παιδιά τῆς Ἐκκλησίας.
Τό φῶς τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ μᾶς καλεῖ νά σβήσουμε τά σκοτάδια τῆς ἐποχῆς, νά ἀπορρίψουμε τίς σκοτεινές σειρήνες τοῦ δίχως Θεό κόσμου καί νά ἐπανασυνδεόμαστε συνεχῶς μέ τόν ἀναστάντα Χριστόν «τόν φωτίσαντα πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τόν κόσμον».
Τό μήνυμα τῆς Ἀναστάσεως μεταδόθηκε καί στούς ἐχθρούς τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, τούς ἄρχοντες τῶν Ἰουδαίων. Μεταδόθηκε ἀπό τούς στρατιῶτες πού φρουροῦσαν τόν Τάφο. Τό μήνυμα τῶν ἀνθρώπων, τῶν φρουρῶν στρατιωτῶν, πρός τούς ἐχθρούς τοῦ Κυρίου ξεσκέπασε καί φανέρωσε ἀκόμη καλύτερα τίς διαθέσεις τους ἐναντίον Του. Κατάλαβαν ὅτι ἡ νίκη δέν ἥταν πλέον δική τους. Μή θέλοντας ὅμως νά τό παραδεχθοῦν καί νά ἐκτεθοῦν στόν λαό τους, κατέφυγαν στό ψέμα. Διέδωσαν, ἀποκαλώντας Τον πλάνο, ὅτι ὁ Χριστός θά κλέπτονταν καί δέν θά ἀνασταίνονταν, ὅπως, ὁ ἴδιος δίδασκε.
Ἀλλ’ οἱ σατανικότεροι ἐχθροί συνέχισαν καί συνεχίζουν καί σήμερα τόν πόλεμο ἐναντίον τοῦ Κυρίου χρησιμοποιώντας τήν ἴδια προσφιλή τους μέθοδο: τό ψέμα καί τήν ἐξαγορά τῶν συνειδήσεων.
Τί πέτυχαν; Τίποτε! Ἡ θριαμβευτική ἰαχή τῆς νίκης τοῦ Κυρίου ἐπί τοῦ θανάτου ἀντηχεῖ ἀκατάπαυστα διά μέσου τῶν αἰώνων. Τό «Χριστός ἀνέστη» ἔγινε ὁ νικητήριος παιάνας τῆς μαρτυρικῆς πορείας τῆς Ἐκκλησίας μας στή δισχιλιόχρονη περίπου ἱστορία της.
Τό «Χριστός ἀνέστη» ἥταν καί εἶναι διαρκές κήρυγμα τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ Ἀνάσταση εἶναι συνεχής ἐμπειρία τῆς Ὀρθοδοξίας μας.
Ἡ ἴδια βεβαιότητα χάρισε, χαρίζει καί τώρα, παρηγοριά σέ μυριάδες θλιμμένους οἱ ὁποῖοι, ψάλλοντας ἤ ἀκούοντας τό «Χριστός ἀνέστη», αἰσθάνονται στό πλευρό τους τόν παρηγορητή ἀναστάντα Κύριο. Καί στίς πικρότατες ἀκόμα ὧρες, αὐτές τοῦ θανάτου προσφιλῶν προσώπων, τό «Χριστός Ἀνέστη» ἔδωσε καί δίνει τόνωση καί ἐλπίδα σέ ἀναρίθμητες καρδιές, διότι μέ τήν Ἀνάστασή Του ὁ Κύριος διέλυσε τόν Ἅδη καί ἄνοιξε νέα ζωή πέραν τοῦ τάφου.
Αὐτή εἶναι ἡ δόξα καί ἡ χαρά καί ἡ ἑορτή τῆς λαμπροφόρου Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ στόν ὁποῖον πρέπει πᾶσα δόξα τιμή καί προσκύνηση στούς αἰῶνες. Αὐτοῦ τό ἄπειρον ἔλεος ἐπικαλοῦμαι ἐφ’ ὑμᾶς εὐχόμενος ὑγείαν μακροημέρευσιν καί πᾶν ἀγαθόν παρά τοῦ ἀναστάντος Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν.
Μέ πατρικές εὐχές
Ὁ Κυδωνίας καί Ἀποκορώνου
Δαμασκηνός
