Ομιλία στο Πνευματικό Κέντρο Χανίων
Εκδήλωση 25ης Μαρτίου 2017
«Ὕμνος γιά τήν Σωτηρία …Ὕμνος γιά τήν Ἐθνική Ἐλευθερία »
Σεβασμιώτατε πάτερ και Δέσποτα,
Πανοσιολογιώτατε Άγιε Πρωτοσύγκελε,
Σεβαστοί Πατέρες,
Σεβαστή Γερόντισσα της Ιεράς Μονής τιμίου Προδρόμου των Κορακιών,
Σεβαστοί Άρχοντες του τόπου,
Αγαπητοί μου Αδελφοί,
Είμαστε όλοι απόψε εδώ, προς τιμή μας, να δώσουμε ύμνο για την Σωτηρία και ύμνο για την Εθνική Ελευθερία.
Ο ύμνος για την Σωτηρία αφορά την ακολουθία των Χαιρετισμών της Θεοτόκου για τον οποίο έχω την τιμή να πω δύο λόγια. Ενώ ο ύμνος για την Εθνική Ελευθερία αφορά τον ύμνο της Ελευθερίας του Διονύσιου Σολωμού τον οποίο όλη η ομάδα που είναι απόψε παρόν θα Σας απαγγείλει πολύ παραστατικά.
Τον ύμνο αυτό της σωτηρίας η Εκκλησία μας όρισε να ψάλλετε ως την τέλεση των προεόρτιων και μεθεόρτιων της εορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, την διάρκεια της Μεγάλης Τεσσαρακοστής σε τέσσερις στάσεις κάθε Παρασκευή και ολόκληρος στο τέλος, δλδ την Παρασκευή της πέμπτης εβδομάδας των νηστειών της Μεγάλης Τεσσαρακοστής,
Επίσης, όρισε να διαβάζεται και κατ’ ιδίαν από κάθε χριστιανό σύμφωνα με τις δυνατότητες και την προαίρεση του.
Είναι ένας ύμνος που αναφέρεται στην Παναγία μας και εξιστορεί ολόκληρο το κοσμοϊστορικό γεγονός της Θείας Οικονομίας του Θεού για την σωτηρία όλων των ανθρώπων.
Πιο συγκεκριμένα, στο πρώτο ήμισυ ξεκινά με τον Ευαγγελισμό του Αρχαγγέλου προς την Θεοτόκο, συνεχίζει με την σύλληψη του Χριστού «ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καί Μαρίας τῆς Παρθένου». Συνεχίζει με την επίσκεψη της Παναγίας στην Ελισάβετ και το σκίρτημα του βρέφους στην κοιλιά της. Αναφέρει τις εύλογες και λογικές αμφιβολίες του Ιωσήφ, την προσκύνηση των Μάγων και Ποιμένων στον μικρό Χριστό, την φυγή στην Αίγυπτο από την μανία του Ηρώδη και την Υπαπαντή.
Στο δεύτερο ήμισυ γίνεται λόγος για τα επακόλουθα της παρουσίας του Χριστού στον κόσμο, την θέωση των ανθρώπων και την Θεομητορική αξία της Παναγίας για τον κόσμο.
Είναι μέγα και υπέρλογο γεγονός ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου και μεγάλη η συμβολή της Παναγίας μας στην σωτηρία του ανθρώπου, γι’ αυτό και προς το πρόσωπο Της αποδίδουμε Ύμνο Ακάθιστο.
Με τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου ξεκινά το κεφάλαιο της σωτηρίας και το απ’ αιώνος μυστήριο (της Θείας Οικονομίας) φανερώνεται. «…ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, Υἱός τῆς Παρθένου γίνεται…»
«…Ο Θείος Λόγος γίνεται εκείνο που δεν ήταν, δηλ. άνθρωπος˙ και γινόμενος άνθρωπος μένει πάλι και εκείνο που ήταν, δηλ. Θεός. Αλλά και η Παναγία έγινε εκείνο που δεν ήταν, δηλ. Μητέρα και έμεινε εκείνο που ήταν πρώτα, δηλ. Παρθένος! Μυστήρια, που, αν δεν πιστεύει ο άνθρωπος στην αγάπη και στην παντοδυναμία του Θεού, όσο και να παιδέψει το μυαλό του δεν πρόκειται ποτέ να κατανοήσει»
(Π. Β. Πάσχος, «Έρως Ορθοδοξίας», σελ. 60)
Μπροστά στο θαύμα του Ευαγγελισμού ο λεγόμενος ορθός λόγος υποφέρει. Η ανθρώπινη επιστημοσύνη παρανοεί. Οι άνθρωποι της πίστης όμως, το προσεγγίζουν με καρδιακή πίστη και άπειρη ευγνωμοσύνη στο έλεος του Θεού. Ο Θεός, στο πρόσωπο της Παναγίας, τοποθετεί μία γέφυρα μεταξύ ουρανού και γης. Η Μαρία γίνεται η κλίμακα της ενανθρώπισης του Θεού και της θέωσης του ανθρώπου. Η στιγμή του Ευαγγελισμού είναι η αρχή της αναγέννησης του ανθρωπίνου γένους και της αποκατάστασής του, στην αγάπη του Θεού, στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού.
(Γράφει πολύ όμορφα και εύστοχα ο αρχιμανδρίτης π.Ε.Ο.)
Έτσι το ανθρώπινο γένος και ο πιστός λαός αποκτά Μέγα πρεσβευτή στο θρόνο του Θεού. Τέτοιες είναι οι πρεσβείες της Παναγίας μας ώστε η καλή αγγελία της σωτηρίας όχι απλώς να αφορά την νίκη κατά του φυσικού νόμου (φθορά, θάνατος και τόκο από παρθένο) αλλά την νίκη του πιστού λαού κατά βαρβαρικών αλώσεων, την νίκη και παλιγγενεσία του έθνους μας κατά του Τούρκου κατακτητή.
Στους Χαιρετισμούς της Θεοτόκου διαβάζουμε :
Χαῖρε, ἡ τῆς βαρβάρου λυτρουμένη θρησκεία·
Χαῖρε, δι’ ἧς ἐγείρονται τρόπαια· χαῖρε, δι’ ἧς ἐχθροὶ καταπίπτουσιν ·
Δλδ: Χαῖρε, ἐσὺ ποὺ μᾶς λύτρωσες ἀπ᾿ τὴ βάρβαρη θρησκεία (τὴν εἰδωλολατρία)·
Χαῖρε, ἐσὺ ποὺ μὲ τὴ χάρη σου στήνονται τρόπαια (νίκες πνευματικές)· χαῖρε, ἐσὺ ποὺ μὲ τὴ δύναμή σου οἱ ἐχθροὶ συντρίβονται.
Αυτό ήρθαμε απόψε εδώ να θυμηθούμε. Αυτό ήρθαμε απόψε εδώ να τιμήσουμε. Αυτό ήρθαμε απόψε εδώ να διδαχθούμε για άλλη μια φορά και πάλιν και πολλάκις…
Και όπως λέει ο ιερός υμνωδός στον ειρμό της στ’ ωδής των καταβασιών της Θεοτόκου :
Ἡμεῖς οἱ εὐσεβεῖς, ποὺ ἐπιτελοῦμεν τὴν θείαν καὶ τιμιωτάτην αὐτὴν ἑορτὴν τῆς Μητρὸς τοῦ Κυρίου μας, ἔλθετε νὰ κτυπήσωμεν (σκιρτῶντες ἀπὸ ἀγαλλίασιν) τὰς χεῖρας, δοξάζοντες (μὲ αὐτὸν τὸν ἐνθουσιώδη τρόπον) τὸν Θεόν ποὺ ἐγεννήθη ἐξ αὐτῆς.
» Τὴν θείαν ταύτην καὶ πάντιμον, τελοῦντες
» ἑορτὴν οἱ θεόφρονες, τῆς Θεομήτορος, δεῦτε
» τὰς χεῖρας κροτήσωμεν, τὸν ἐξ αὐτῆς
» τεχθέντα Θεὸν δοξάζοντες. (δίς)
Ευχαριστούμε πολύ που μας τιμάτε με την παρουσία σας
και ευχόμαστε καλή βραδιά!
