Μια χάρτινη κολοκύθα με το Happy Halloween, που έφτιαξε η κόρη μου στο σχολείο, με οδηγεί να καταθέσω κάποιες σκέψεις.
Για τους περισσότερους το Halloween είναι ένα διασκεδαστικό βράδυ που γυρνάς από σπίτι σε σπίτι ρωτώντας φάρσα ή κέρασμα μεταμφιεσμένος σαν τέρας και τρως πολλές καραμέλες. Τι είναι όμως στην πραγματικότητα αυτή η γιορτή που γιορτάζεται κυρίως στον Αγγλοσαξονικό κόσμο;
Εδώ στην Ελλάδα μας συγχέεται με τις Απόκριες, αλλά διαφοροποιείται κατά πολύ από αυτές, καθώς το Halloween έχει περισσότερο μυστικιστική χροιά.
Η γιορτή αυτή αποτελεί εξέλιξη της αρχαίας Κελτικής γιορτής Samhain, του θεού του κάτω κόσμου. Η αρχαία αυτή γιορτή σηματοδοτούσε το τέλος του καλοκαιριού και την αρχή του κελτικού νέου έτους. Δήλωνε δηλαδή το θάνατο μιας εποχής (του καλοκαιριού) και τη γέννηση μιας άλλης (του χειμώνα).
Σύμφωνα με το μύθο, τη νύχτα του Σόουιν, της 31ης Οκτωβρίου, γιορτής των νεκρών, οι θεοί κατέβαιναν στη γη, και με τα μαγικά τους προκαλούσαν αναταραχή στους ζωντανούς. To “πέπλο” που χώριζε τους δύο κόσμους εκείνη τη νύχτα γινόταν πολύ λεπτό και διαπερατό.
Ο άνθρωποι συνήθιζαν να μεταμφιέζονται σε φαντάσματα για να κρυφτούν από τους νεκρούς που μετέβαιναν στον κόσμο μας. Αυτό γινόταν ώστε να μην αναγνωρίσουν οι νεκροί τους ζωντανούς και τους βλάψουν. Ήταν δηλαδή ένα είδος καμουφλάζ.
Για τους Κέλτες λοιπόν η μέρα αυτή σημάδευε το τέλος της συγκομιδής και την αρχή του χειμώνα, και ταυτόχρονα η αλλαγή της εποχής ήταν και μια γέφυρα ανάμεσα στον πάνω κόσμο και στον κόσμο των νεκρών. Πολλές μάλιστα πολιτιστικές παραδόσεις θεωρούν τη μέρα ως μία από τις ελάχιστες που μπορεί να επιτευχθεί επαφή με τον κόσμο των πνευμάτων, καθώς και ότι είναι η μέρα που η μαγεία βρίσκεται στο ζενίθ. (Wikipedia)
Η κολοκύθα, γνωστή ως Τζακ ο Λάντερν (jack-o’lantern) είναι μεταγενέστερο Αμερικανικό έθιμο το οποίο κρατάει την αρχή του σε ιρλανδικό έθιμο. Σύμφωνα με αυτό εκείνη τη νύχτα οι άνθρωποι έφτιαχναν φαναράκια σκαλίζοντας ανθρώπινα χαρακτηριστικά πάνε σε γογγύλια ή ζαχαρότευτλα και μέσα τοποθετούσαν ένα αναμμένο κερί. Αυτό είχε διπλό ρόλο: Πρώτον, το φως που άναβε μέσα του, καθοδηγούσε τους νεκρούς προγόνους που εκείνη τη νύχτα περιδιάβαιναν στον κόσμο μας για να συναντήσουν τους συγγενείς τους, ώστε να μην χάσουν το δρόμο τους, και δεύτερον, για να τρομάξουν κακόβουλες υπερφυσικές δυνάμεις.
Με την πάροδο των αιώνων πήρε χριστιανικό χρώμα, όταν η Καθολική Εκκλησία τη συνέδεσε με την παραμονή (eve) της γιορτής των Αγίων Πάντων (All-Hallow-Even — All Hallows Day — All Saints Day).
Τα τελευταία χρόνια συνηθίζουν να γιορτάζουν το Halloween βλέποντας ταινίες τρόμου και διασκεδάζοντας μέχρι πρωίας σε διάφορα πάρτι, όπου μεταμφιέζονται κυρίως ως τέρατα και όχι μόνο. Σύμφωνα μάλιστα με τις New York Daily News, L. A. Times, Baltimore Sun την ημέρα αυτή γίνονται τελετές, όπου βασανίζονται ζώα και κατά προτίμηση μαύρες γάτες … Γι’ αυτό και πολλά καταφύγια και καταστήματα ζώων στην Αμερική αρνούνται να δώσουν μαύρες γάτες κατά τις προηγούμενες βδομάδες μέχρι το Halloween!
Τι έχει άραγε να προσφέρει στην πνευματική και ψυχική υγεία των παιδιών μας μια τέτοια γιορτή; Όταν μάλιστα έχουμε πλήθος εθνικών και θρησκευτικών εορτών στην Παράδοση του Ελληνορθόδοξου πολιτισμού μας; Γιατί να τις προσπερνούμε αναζητώντας και αναδεικνύοντας τέτοιου είδους γιορτές, οι οποίες έχουν τη ρίζα τους σε σκοτεινές δυνάμεις, φαντάσματα και κακά πνεύματα νεκρών που θέλουν να εκδικηθούν τους ζωντανούς;
Και στην αυθόρμητη παιδική ερώτηση της κόρης μου και ενδεχομένως και άλλων παιδιών, αν είναι κακό να περνάμε καλά, θα απαντούσα: « …Όχι, αλλά είναι ωραίο να περνάμε όμορφα με υγιές τρόπο και όχι με το να ντυνόμαστε τέρατα και να τρομάζουμε ο ένας τον άλλο… »
Δαλάκα Κανελλία- Ιωάννα, Φιλόλογος.
Ακούστε εδώ το ηχητικό ντοκουμέντο από την Ραδιοφωνική εκπομπή Νεανικές Ανησυχίες αφιερωμένο στο παραπάνω κείμενο.
